Türkçe
O Tırnağı Bırakma Zamanı: Yaşam Koçluğunda Onikofajiye Destek
Merhaba değerli okurlar ve koçluk yolculuğundaki dostlarım!
Hepimiz hayatımızın bir döneminde bir alışkanlığın veya dürtünün esiri olmuşuzdur. Bazıları sigara, bazıları sosyal medya... Bugün ise, danışanlarım arasında sıkça karşılaştığım ve genellikle derinlerdeki bir kaygının yüzeye çıkışı olan bir konudan bahsedeceğiz: Tırnak Yeme (Onikofaji).
Bir yaşam koçu olarak, tırnak yemenin sadece bir "kötü alışkanlık" olmadığını; danışanın stresle, can sıkıntısıyla veya kontrol eksikliğiyle başa çıkma yöntemi olduğunu biliyorum. Peki, yargılamadan, destekleyici bir yaklaşımla bu davranışın üstesinden gelmelerine nasıl yardımcı oluruz?
- Yargılamayı Bırak, Anlamaya Odaklan: "Ne zaman başlıyor?"
Tırnak yeme davranışına yaklaşırken ilk kuralımız, neden sorusunu sormaktır.
• Örnek Koçluk Sorusu: "Bu dürtü en çok ne zaman ortaya çıkıyor? Bir sunumdan hemen önce mi? Yoksa kanepede televizyon izlerken mi? Vücudun sana ne mesaj vermeye çalışıyor?"
Amacımız, tetikleyiciyi bulmak. Danışan, bu davranışı genellikle yüksek kaygı anında bir "rahatlama mekanizması" olarak kullanır. Bu anları fark ettiğimizde, müdahale edebileceğimiz alanı da bulmuş oluruz.
- Boşluğu Doldurmak: Alternatif Davranışlar Geliştirmek
Tırnak yemek bir nevi "elleri meşgul etme" ritüelidir. Bir alışkanlığı bıraktığınızda, beyniniz o boşluğu doldurmak ister. İşte koç olarak devreye girdiğimiz nokta burası: Daha sağlıklı bir ikame sunmak.
• Örnekler:
o Stres Topları/Fidget Oyuncakları: Ani bir dürtü geldiğinde, danışan elini ağzına götürmek yerine bu objeleri sıkabilir.
o "Değiştirme Noktaları": Dürtü geldiğinde, hemen ellerine bir krem sürmek veya bir yudum su içmek gibi anlık ve kısa bir eylem belirlemek.
o Görsel Hatırlatıcı: Parmaklara renkli ojeler sürmek (erkek danışanlar için mat bir cila veya tırnak yağı olabilir), tırnaklara zarar vermeme motivasyonu sağlar.
3. Bilinçli Farkındalık ve Nefes Teknikleri
Çoğu zaman tırnak yeme, bilinçsizce yapılır. Koç olarak, danışanın "şimdi ve burada" kalmasına yardımcı olabiliriz.
• Uygulama Örneği: Tırnak yeme dürtüsü geldiğinde, danışandan hemen durmasını ve 3 derin diyafram nefesi almasını isteyin.
o Nefes al (4 saniye), Tut (4 saniye), Nefes ver (6 saniye).
o Bu kısa mola, dürtü ve eylem arasına bir "duraklama alanı" koyar ve bilinçli bir karar verme şansı tanır.
- Küçük Adımlar ve Başarıyı Kutlamak
Bu tür köklü alışkanlıkları bir günde bırakmak gerçekçi değildir. Bu nedenle, koçlukta küçük, ulaşılabilir hedefler belirleriz.
• Örnek Hedef Belirleme: "Bu hafta sadece başparmağını yemeyeceksin." veya "Günde sadece 2 kez dürtüye teslim olacaksın."
• Kutlama: Bir hafta boyunca başarılı olan bir tırnağı gördüğünüzde, danışanınızın bu başarısını mutlaka yüksek sesle takdir edin.
"Gördün mü? Kontrol sende!" Bu pozitif pekiştirme, motivasyonun yakıtıdır.
Unutmayın, koç olarak amacımız danışanın tırnaklarını uzatmak değil; kaygı ve stresle başa çıkma becerisini geliştirmesine rehberlik etmektir. Tırnak yeme durduğunda, bu sadece bir sonuçtur; asıl başarı, danışanın içsel gücünü keşfetmesidir.
Özlem Ersül
ICF Yaşam ve İlişki Koçu Uzman Profili